Kawa - dobra czy zła?

     Na temat kawy krąży w Internecie wiele mitów. Zwolennicy picia kawy zawsze znajdą całą masę badań, że kawa jest dobra. Przeciwnicy – że szkodzi. Prawda jak zazwyczaj leży gdzieś po środku. Picie kawy może mieć działanie prozdrowotne. Jednak biorąc pod uwagę wiele indywidualnych predyspozycji, polimorfizmów uważam, że nie jest to napój zdrowy dla każdego. Oczywiście dawka i stan zdrowia tez robi sporą różnicę.

    Sama bardzo lubię pić kawę. Mogłoby się wydawać, że będę stronnicza. Nie do końca. Kiedyś moja reakcja na kawę była zupełnie inna i musiałam ją odstawić na długo. To już wskazuje mi na to, że kawa może działać zupełnie inaczej w zależności od stanu naszego zdrowia. Mimo wszystko, zacznę od zalet. Jakie korzyści możemy mieć z picia kawy?  J

1.       Kawa zmniejsza uczucie zmęczenia – zarówno psychicznego jak i fizycznego

2.       Poprawia funkcje kognitywne

3.       Poprawia pracę nerwu błędnego

4.       Poprawia ukrwienie i dotlenienie tkanek poprzez wpływ na rozszerzenie naczyń krwionośnych

5.       Poprawia wrażliwość na insulinę (najlepiej z cynamonem J )

6.       Poprawia spalanie tkanki tłuszczowej

7.       Przyspiesza perystaltykę jelit (może być to też wada J)

8.       Poprawia czujność

9.       Kawa zawiera wiele antyoksydantów

10.   Poprawia aktywacje NRF2 – ważna ścieżka biorąca udział w detoksie

11.   Poprawia nastrój – głównie poprzez zwiększenie poziomu dopaminy

12.   Może zmniejszać ryzyko Alzheimera

13.   Działa ochronnie na wątrobę

14.   Zmniejsza ryzyko wielu nowotworów – głównie wątroby, jelit, skóry

15.   Zmniejsza ryzyko zachorowania na astmę

16.   Poprawia funkcje seksualne

17.   Zmniejsza ryzyko powstawania kamieni nerkowych.

Jak widać lista zalet jest bardzo długa J Dla osób względnie zdrowych kawa jest w pełni dozwolona, o ile dobrze się po niej czujemy. Nie każdy jednak będzie odczuwać korzyści z picia kawy L Kiedy kawa może szkodzić?

1.       Kawa może prowadzić do bezsenności – kofeina opóźnia wyrzut melatoniny – zwłaszcza u osób które metabolizują ją wolniej – nie każdy dobrze toleruje kofeinę – mamy różne polimorfizmy enzymu CYP1A2 – osoby mające wolny wariant mogą mieć problemy ze snem nawet przy niewielkiej ilości wypijanej kawy (chociaż zależy to także od snp innych enzymów biorących udział w zasypianiu takich jak GAD itp.)

2.       Kawa może nasilać stany lękowe.

3.       U pewnych osób może powodować rozdrażnienie – kofeina zwiększa syntezę adrenaliny, noradrenaliny i dopaminy – i tu również to jakie neuroprzekaźniki wydzielą się nam preferencyjnie zależy od pewnych predyspozycji genetycznych czy dostępności witamin i minerałów – nadmiar adrenaliny i NA może powodować rozdrażnienie, irytację, lęki.

4.       Kawa zawiera także sporo katecholamin, które mogą obciążać enzym COMT – to enzym rozkładający także adrenalinę, dopaminę i noradrenalinę (których przy piciu kawy mamy więcej). Ten sam enzym rozkłada estrogeny (podobnie jak CYP1A2). U osób z silną przewagą estrogenową, PCOS (plus z pewnymi predyspozycjami) – kawa może nieco nasilać te problemy. Warto więc regularnie wykonywać badania i obserwować czy nic się nie dzieję. Oczywiście jak z wszystkim – sprawa zależy od wielu czynników – niedobór siarki w diecie, magnezu – będzie te problemy potęgować.

5.       Ostrożna bym tez była z piciem kawy u osób z nadciśnieniem – kofeina zwiększa nieco ciśnienie krwi i spożywana w nadmiarze może te problemy nasilać – przy czym tutaj też warto dojść do przyczyny tego nadciśnienia (bardzo często to niedobór witamin B, magnezu..) po wyregulowaniu często można wrócić do kawy J

6.       Niektóre badania pokazują, że kawa może zwiększać raka endometrium (wg mnie z uwagi na powyższe).

7.       Niektóre badania pokazują, że kawa może zwiększać ryzyko nietrzymania moczu.

8.       Co do epilepsji – są sprzeczne badania – niektóre pokazują że kawa może zwiększać częstość ataków, inne – że wręcz chronić przed nimi – kawa może zwiększać poziom glutaminianu, który w nadmiarze powoduje ataki padaczkowe – jednak przy dużej dostępności magnezu, cynku i B6 – glutaminian może iść w GABA o działaniu antypadaczkowym – myślę że o to może chodzić, ale to tylko moje spekulację.

9.       Przy biegunkach kawy bym nie polecała.

10.   Ostrożnie z kawą powinny się obchodzić osoby z silną nietolerancją histaminy. Często u takich osób kawa może nasilać problemy – zwłaszcza w nadmiarze – kilka filiżanek (tak – obserwowałam u wielu pacjentów zmniejszenie objawów po odstawieniu kawy).

11.   Osoby z osłabioną 2 fazą detoksu w wątrobie – kawa wpływa raczej na przyspieszenie 1 fazy detoksu, co przy pewnych niedoborach może być problematyczne i dawać problemy takie jak bóle głowy, wysypki, problemy skórne.

Co z tym odwodnieniem? Czy kawa odwadnia? Tutaj jest wiele sprzecznych informacji na ten temat. Jak ze wszystkim bym powiedziała – TO ZALEŻY. Jest już coraz więcej badań, które przeczą temu, że kawa odwadnia. Wiele osób także może się zaadoptować do ilości spożywanej kofeiny i tym samym nie odczuwać wielu objawów, które występowały na początku przygody z kawą. U wielu osób picie kawy zwiększa częstość oddawania moczu – obserwuję to u siebie i wielu pacjentów. Sprawa jednak nie jest taka prosta. Dlaczego?

·         Wiele osób ma dziś problemy z nadnerczami – a raczej z rozregulowaną osią HPA – przewlekły stres to problem powszechny. Takie osoby mogą mieć zaburzoną oś renina-angiotensyna-aldosteron – co może powodować zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej. Kawa nasila wyrzut kortyzolu, NA czy adrenaliny – u każdej osoby będzie to różne i zależne od dawki kofeiny. Jednak te neurohormony mogą zwiększać ciśnienie w kanalikach nerkowych i wydalanie sodu co może się przyczynić do zwiększonej utraty płynów.

·         Kawa zwiększa wypłukiwanie wapnia z moczem – co może dawać objawy podobne do niedoboru magnezu – takie jak skurcze.

·         Wiele osób unika dziś soli bo taka moda – niedobory sodu także są przyczyną nierównowagi elektrolitowej,

·         Wiele leków zaburza także gospodarkę elektrolitową i może prowadzić do odwodnienia – glikokortykoidy, beta-mimetyki, insulina, diuretyki, leki przeczyszczające to tylko niektóre z nich – kofeina może interferować z wieloma lekami także przez co taki efekt „odwadniający” może być nasilony,

·         Insulinooporność, cukrzyca II – bardzo często tym schorzeniom współtowarzyszą zaburzenia elektrolitów.

·         Problemy z metabolizmem, mitochondriami – często sprawiają że pompy ATP-azowe mogą być rozregulowane co też może dawać objawy podobne do wypłukania minerałów, skurcze

·         Kawa zawiera magnez i sama w sobie go nie wypłukuje, ale metabolizm kofeiny i katecholamin zużywa wiele minerałów – w tym Magnez J – są osoby bardziej do tego predysponowane.

·         U osób z wolnym COMT MAO – kofeina może sprawić, że będziemy nieco bardziej podatni na stres – a to sprawia, że także wiele minerałów nam ucieka i się „zużywa”.

   Jak widzimy – generalizowanie właściwości jakiejkolwiek substancji jest co najmniej „nieostrożne” i błędne. Wszystko zależy od dawki i predyspozycji danej osoby. Sama osobiście znam osoby, które po kawie mogą iść spać i kawa je uspokaja (mój tata np. J ), znam też osoby, które po 1 małej kawie czują się podenerwowane, mają stany lękowe i zapewnioną bezsenną noc. Sama kiedyś bardzo źle reagowałam na kofeinę i po 1 kawie nie mogłam spać. Po naprawieniu swojego zdrowia toleruje do 2 kaw dziennie maksymalnie, z tym że nie mam wyrobionej tolerancji i każda kawa mnie nieco pobudza :D (pewnie COMT). Osobiście czuję zwiększoną potrzebę wypijania płynów po kawie. Uważam że na każdą kawę szklanka wody powinna przypadać – nawet profilaktycznie J

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28288025

https://www.medicalnewstoday.com/articles/299638.php

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29414557

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15121141

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3505252/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4232021/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25919661

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1909914/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20182054

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5107567/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23819683

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7369170

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25527035